Руралниот исток на Австралија со месеци е „тероризиран“ од милиони глувци, кои се множат поради поволните услови. Глодарите уништуваат земјоделски култури и машини и им прават проблеми на одводните канали. Постои страв дека глувците ќе го „окупираат“ дури и Сиднеј.
„Единствениот добар глушец е мртов глушец“, рече австралискиот вицепремиер Мајкл Мек Кормак пред неколку дена.
Многу места во државата Нов Јужен Велс би се согласиле со него, бидејќи веќе околу шест месеци, земјоделците во околу 1.000 километри појасот што се протега од Бризбејн до Мелбурн се борат со глувците. Штетата веќе вреди милиони евра.
Вакви инвазии на глувци не се забележани во австралиските села со децении, иако земјата се соочуваше со зголемен број на овие животни во околу десетгодишни циклуси.
Глувците требаше да бидат донесени во Австралија од страна на првите имигранти од Европа, но оттогаш тие совршено се прилагодија на честопати непостојаната австралиска клима.
Тие можат да преживеат долги суви временски услови, но кога ќе почне да врне и да има повеќе храна и вода, тие почнуваат брзо да се размножуваат.
Снимката што очајните земјоделци ја објавувија на социјалните мрежи во последните неколку недели е навистина ужасна, бидејќи глувците, не десет или сто, туку неброена толпа, се буквално насекаде. Уништуваат посеви, лазат во шталите, подрумите и другите помошни простории, „напаѓаат“ корпи за отпадоци, ги има и низ дома, ја грицкаат внатрешноста на тапацирани столови, скокаат од покривите, уништуваат храна во магацини, ги вознемируваат учениците на час, дури ги има и во болниците, каде што неколку пациенти се каснати од нив.
Сега, кога на јужната хемисфера се приближува зимата, глодарите од земјоделските посеви се повлекуваат во куќите, барајќи го своето засолништето.
„Живеевме под инвазија на глувци во последните неколку месеци и ова што се случува е силен притисок на нашето ментално здравје. Не спиеме навечер, сите сме параноични затоа што постојано ги слушаме како се качуваат по sидовите и покривите. Сосема сме емотивно скршени. Не се осмелуваме повеќе да отвораме прозорци…“, се пожали земјоделец за Ројтерс, посочувајќи на неподносливата смрдеа што ги придружува глувците.
„Постојат два вида на смрдеа – смрдеата што ја оставаат живите глувци и смрдеата од мртви глувци. Ова е навистина неподносливо“, рече тој.
„Кога легнуваме, тие лазат и почнуваат да нè гризат. Затоа, многумина спијат со нозете во кофи со вода за да се изборат со каснувања. Сепак, секогаш можете да ги слушнете како ги гребеат завесите и sидовите“, изјави за „Телеграф“ земјоделец од Викторија.
Чистачка која работи во Каноиндра, на четири часа возење од Сиднеј, рече дека поголемиот дел од својот работен ден го минува отстранувајќи мртви глувци кои биле отруени или фатени во стапици. Според неа, нема место во куќата каде не би наоѓала измет од глушец – тие се наоѓаат во кујната, детските соби, креветите.
Локалните жители веќе се навикнати да мораат да поставуваат стапици и да ја исполнуваат дури и најмалата дупка во ѕидот со стаклена волна, што би требало да спречи глувци да пробијат во домовите.
Една од најпосетуваните веб-страници во државата стана интерактивната мапа за алармирање на глувците, која во зелена, жолта и црвена боја посочува каде овие животни се размножиле најмногу и во која насока се движат. Мапата работи од 2014 година, но стана корисна само сега. Со нејзина помош, стана јасно колку голема површина се најде под „инвазија на глувците“. Мапата е поставена од Комонвелтската организација за научен и индустриски развој (ЦСИРО), која заедно со властите ги повикува локалните жители да пријават каде забележале поголема група глодари. Состојбата е најлоша во Нов Јужен Велс, но „среден до голем број“ глувци биле откриени и во други делови на земјата, во Квинсленд, Викторија и Јужна Австралија.
Австралиските земјоделци во последните неколку години беа погодени неколку пати од тешка суша, имаше најлоша суша во последните 50 години, и пожари, а потоа, иронично, се случија поплави, па жетвите беа многу слаби.
Минатата година работите конечно се свртеа на подобро, со толку многу врнежи од дожд колку што имаше во 2018 и 2019 година заедно. Полињата повторно оживеаја, тие радосно засадуваа и сееја, а полињата даваа изобилно.
„Имавме неколку катастрофални сушни години зад нас, а потоа дојде прекрасната 2020 година. Ние добро се ‘забавувавме’ и оваа година. Но, очигледно дека секогаш мора да има проблеми. Оваа година се глувци“, изјави земјоделец од Каноиндра за „Сиднеј Морнинг Хералд“.
Глувците, според проценките на Здружението на земјоделци на Нов Јужен Велс, може да предизвикаат штета на 1 милијарда австралиски долари (630 милиони евра) на резервите на храна за зима.
Ксавиер Мартин, потпретседател на здружението, рече: „Ние сме презаситени со глувци затоа што владата не постапи доволно брзо и ефикасно. Таа беше убедена дека ова не е голем проблем, но сега глувците станаа нешто што ќе влијае на економијата на земјата, по пандемијата од Ковида-19. Мислам дека инвазијата на глувците во моментов се заканува на десет проценти од БДП во Нов Јужен Велс.“
Временските услови оваа година се идеални за размножување на глувците – топло и дождливо време, како и многу храна складирана во магацини на фармите.
„Ставивме многу жито во магацините и го покривме со сено. Не знаевме дека создаваме идеални хотели за глувци“, додаде земјоделецот откривајќи го сеното под кое може да се види само матна толпа глувци.
Според критериумите на СЦИРО, инвазијата на глушец во Австралија може да се прогласи ако има 800 до 1000 глувци на хектар. Истражувачот Стив Хенри за Си-Ен-Ен изјави дека задачата да се избројат колку глувци има во источниот дел на земјата, ќе биде невозможна, и тоа е исто како што некој би сакал да ги изброи сите ѕвезди на небото.
„Освен што глувците постојано се движат, тие исто така се размножуваат цело време“, објасни тој. Секоја женка може да роди шест до десет глувчиња за околу 21 ден, што значи дека секој пар глувци може да изроди околу 500 глувци во една сезона на парење.
Таквата инвазија на глодари, се разбира, предизвикува голема штета. Многу залихи на житарици, особено пченица и овес, се уништени од глувците, а тие исто така ја уништија и храната за другите животни.
Здружението на фармери од Нов Јужен Велс процени дека третина од земјоделците во државата пријавиле штета од 31.000 до 95.000 евра, а вкупната штета ќе биде стотици милиони евра доколку нема заеднички конфликт со овие животни, предупреди заедницата во април.
„По неколкумесечна борба со оваа зло, земјоделците сè уште чекаат ефективна владина помош и чисто практичен совет за тоа како да се справат со нив“, велат од земјоделската заедница. Владата им даде помош од 50 милиони УСД (31,75 милиони евра), но земјоделците го оценија пакетот како „премалку, доцна и неефикасен“.
„Ние гориме сено за да ги уништиме нивните дупки. Се надеваме дека нема да преживеат без засолниште во наредната студена зима. Знам дека е сурово, но овие глувци се вистински кошмар“, додаде еден земјоделец.
Горењето сено како начин за борба против глувци изгоре куќа во близина на Сиднеј пред неколку дена, оставајќи го семејството без покрив над глава, а во Квинсленд избувна пожар бидејќи глувците изгризаа електрични кабли.
Исто така, постои ризик од ширење на болести пренесени од глувци, како што е лептоспирозата. Изворот на инфекцијата се глодари, особено стаорци и полски глувци, но исто така се пренесува на луѓето преку вода загадена со урина на заразени животни. Во Квинсленд, бројот на случаи на лептоспироза е скоро двојно зголемен оваа година.
Поединец, се разбира, не може да стори ништо, потребен е унифициран, координиран и ефективен одговор против милиони и милиони глувци. Пред неколку дена, по повеќенеделни разговори со земјоделците и ЦСИРО, властите во Нов Јужен Велс објавија дека доставиле 5.000 литри од еден од најмоќните отрови за глувци, „Бромадиолон“, кој ќе им биде дистрибуиран бесплатно на земјоделците. Ако глувците каснат во него, тие ќе искрварат за еден ден. Овој отров е толку моќен што моментално е забранет во земјата.
Но, по објавувањето на веста, се појавија неколку екологисти, предупредувајќи дека таквата количина отров може да им наштети и на растенијата и, покрај тоа, да убие локални животни. „Овој отров е едноставно премногу опасен за да се користи каде било во природната средина“, изјави екологистката Меги Вотсон за News.com.au.
Имено, „Бромадиолон“ може да ја контаминира почвата, со тоа да влезе во инсекти, а потоа и во целиот синџир на исхрана.
„Земјоделците треба да бидат многу внимателни да не ја трујат храната што се обидуваат да ја одгледуваат“, додаде таа.
Исто така, постои опасност за птиците дека ќе умрат откако ќе ги изедат затруените глувци. „Целокупната бројка птици грабливки може да исчезне и тоа може да потрае и до 20 години за повторно да се зајакне нивната популација. Ова ќе го изгуби најефективниот одговор на природата на следната инвазија на глувци, што несомнено ќе се појави повторно за неколку години“, сметаат австралиските екологисти.
Моментно, истражувачите во лабораториите проучуваат како гените кај глувците може да се променат на таков начин што ќе ги направат неплодни, а во исто време да не бидат фатални за нив.
За време на дискусиите за точен и координиран одговор против „глувчевската војска“, глодарите се размножуваат. Според „MouseAlert“, бројот на места каде што биле откриени е двојно зголемен од март, а локалното население сè повеќе ги забележува во непосредна близина на градот Сиднеј – па дури и во самиот град.
Според извештаите на австралиските медиуми, глувците „чекорат“ кон најголемиот град во Австралија, кој може да биде „нападнат“ до август. Глувците во Сиднеј доаѓаат скриени во камиони со храна или други возила. Експертите затоа предупредија дека Австралијците не можат да се борат против инвазијата со глувците во следните две години без брза акција во наредните недели.
Премиерката на Нов Јужен Велс, Гледис Береџиклијан, упорно ги одбива повиците да патува во најпогодените области и од прва рака да ја види штетата што ја предизвикале глувците.
„Наскоро таа повеќе нема да мора да размислува за тоа, бидејќи глувците ќе и дојдат таму. Уште неколку недели и ќе ги има пред својата врата во Сиднеј“, предупредуваат земјоделците.
Но, некои екологисти сметаат дека нема опасност од ширење на бројот на глувци во градовите, бидејќи се убедени дека тие се размножиле само на село, каде што имаат доволно жито, поволно време и вода.
„Ми се чини невозможно да ги окупираат урбаните области во толкав број“, рече професорот Бил Бејтман, кој истакна дека последната голема инвазија на глувци во руралните области беше во 2011 година.
„Јас навистина не можам да замислам да морам да се занимавам со тоа во градовите“.
Покрај отровите, стапиците и природните непријатели, пониските температури, кои повеќе не се поволни за нивните потомци, се очекува да придонесат за постепено намалување на популацијата на глувци. Со тоа се согласува и експертот за глувци, Стив Анри, кој во интервјуто за „Гардијан“ истакна дека глувците имаат тенденција да останат близу до своите гнезда. „Глувците не се меѓу животните што би мигрирале. Тие се повлекуваат околу стотина метри од нивниот дом за да најдат храна, но на крајот на ноќта се враќаат во своето гнездо“, рече тој.
Тој е убеден дека тие сè почесто се гледаат во градовите бидејќи и таму е зголемен нивниот број, што, барем засега, е далеку од алармен сигнал.
(Фото: Ројтерс)