Државниот завод за статистика во петокот ги објави конечните податоци за индексот на потрошувачките цени за април.Со раст од 0,7% во однос на март, годишната стапка на раст на потрошувачките цени изнесува 3,7%.Ова е најскромниот пораст на годишна ниво од септември 2021 година.
Во првите четири месеци од годинава растот на потрошувачките цени во однос на истиот период од лани во просек изнесува 4,0%.Според индексот на потрошувачки цени, најголем придонес за тоа имаат цените на услугите и храната (и двете по 1,6 процентни поени).
Гледано според главните групи од класификацијата ЕКОИКОП (ECOICOP), во периодот јануари-април на годишно ниво, најголем придонес во вкупниот раст генерирале цените на храната и безалкохолните пијалаци со 1,38 процентни поени (или 34,6% од вкупниот пораст), следи транспортот (0,65 пп или 16,3%) и рестораните и хотелите (0,53 пп или 13,2%).
Освен домувањето, водата, струјата, гасот и другите горива, позитивен придонес дадоа и другите главни групи, но, забележливо е дека растот на потрошувачките цени и натаму го предводат цените на храната и разните категории на услуги.
Во април, на месечно ниво, раст на цените е забележан кај сите посебни агрегати, освен кај енергијата (-0,4%). Растот го предводат индустриските непрехранбени производи без енергијата (+1,2%), а следат услугите и храната, тутунот и пијалаците (и двете +0,7%).
Вкупниот раст од 0,7% во однос на март не отстапува значително од долгорочниот просек, меѓутоа месечниот раст на цените на услугите сеуште упатува на невообичаено висока тековна инфлација во таа категорија.
Сепак, со оглед на тоа дека во исто време минатата година беа забележани посилни инфлаторни притисоци на месечно ниво, растот на годишна основа забави кај сите посебни агрегати.
Просечниот годишен раст на цените на храната, пијалаците и тутунот забави во април на 4,5% (наспроти 4,7% во март). Растот на цените на услугите, по забрзувањето во февруари и март, забави на 6,3% (6,6% во март). Позитивен придонес во вкупната годишна инфлација генериран е и од страна на цените на индустриските непрехранбени производи, чиј годишен раст забави од 2,5% на 2,0%. Конечно, растот на цените на енергијата е поскромен за 0,3 процентни поени во однос на годишната промена во март и изнесува 1,1%.
Во согласност со очекувањата, годишната инфлација на почетокот на вториот квартал се врати на надолна траекторија, првенствено како резултат на ефектот од базниот период, односно исчезнувањето на минатогодишните невообичаено високи месечени стапки на раст при пресметката на годишната стапка на инфлација.
Сепак, ризиците дека инфлацијата ќе биде повисока од очекуваната во наредните месеци ја вклучува можноста за истрајност на тековните притисоци врз цените на услугите, што е поврзано, не само со странската побарувачка за туристички услуги, туку и со солидната домашна побарувачка во економијата, во склад со трендовите на пазарот на труд (раст на вработеноста и двоцифрен номинален раст на платите).
Хармонизираниот индекс на потрошувачки цени покажа на поскромното забавување на годишниот раст од националниот индекс, односно сигнализира дека инфлацијата се спушти од 4,9% на 4,7% (без цените на енергијата и храната од 5,4% на 5,2%). На месечно ниво е забележано дури и забрзување од 0,9% на 1,0%, а темелната инфлација во однос на март порасна за 1,4%. Ова укажува на фактот дека ценовните притисоци во категориите на услуги се сè уште значителни.
Хрватска во споредба со другите земји-членки на ЕУ и понатаму останува на самиот врв на скалата, меѓу земјите со најинтензивен годишен раст на општото ниво на цените.
Генерално, не треба да се занемарат ниту цените на енергијата, чиј раст може повторно да се засили со потенцијалната геополитичка нестабилност, како што е ескалацијата на судирите на Блискиот Исток. Од друга страна, со отсуство на временски неприлики, се очекува дека годишниот раст на цените на храната ќе продолжи да се нормализира.